کولتورى براگەورە ... پارێزگارى سلێمانى بە نموونە,

کولتورى براگەورە ... پارێزگارى سلێمانى بە نموونە,

یەکێک لەو میراتیانەى کە بۆمان ماوەتەوە لە ڕژێمى پێشوى بەعسى فاشست قۆرخ کردنى هونەر و ڕۆشنبیرى بوو وە بە کردنەوەى پێشانگاکان و کار و چالاکى هونەریە لە لایەن پارێزگارى شارەکان و بەرپرسە حیزبیەکانەوە, ئەم دیاردەیە دەبوایە لەگەڵ گۆرانکاریە سیاسى و ئابورى و کۆمەڵایەتیەکاندا کاڵ ببوایەوە و نەمایە وە بە تایبەتى لەم بیست و نۆ ساڵەى ڕابووردوودا.

بەڵام... گەر ئێمە سەرنجێکى ورد بدەین لە کارو چالاکیەکانى ساڵى ڕابوردوو تەنها لە شارى سلێمانى دەبینین پارێزگارى سلێمانى بە خۆی و مقەستەکەیەوە لە هەموو نمایشێکى هونەرى و ڕۆشنبیرى ئامادەى هەبووە لە گەڵ بەرپرسە حیزبەیەکانى شارەکە,

پاریزگارى سلێمانى دەورى ئەو پاڵەوانەى بینیوە لەسەرەتاى فلیمەکەوە ئەرکى دیفاع کردنى لەسەر شان بووە تا دوا کاتەکانى فلمەکە سەرکەوتن بەدەست دەهێنێت بە سەر هێزى دوژمندا و ئەبێت بە پاڵەوانە ئەفسانەى دونیا کە دونیا قەرزارى ئەم پاڵەوانە فریادڕەسەیە,

پارێزگارى سلێمانى ئەو فریادڕەسە پاڵەوانیە کە پارێزگارى لە هونەر و کولتورکردوە وە پاراستویەتى لە فەوتان و لە ناوجوون بە مقەستە تیژەکەى کە قردێلەى نمایشەکانى دەبڕى ,

لێرەوە هەندێ پرسیار خۆیان دەسەپێنن وە دەبێت بکرێت کە ئەم کولتورە بۆ تا ئێستا ماوە و پەیڕەو دەکرێت بۆ دەبێت کار و چالاکیە هونەریەکان بەرپرسێکى حکومى یان حیزبى بۆمان بکەنەوە.

هاتنیان لەگەڵ ئەو هەموو حەرەس و سیکوریتى و چەکدارە بۆ ناو نمایشەکان بەبێ ئەوەى هیچ قسەیەکى هەبێ لەسەر هونەر و کولتور یان هیچ ڕێزێکى هەبێت بۆ هونەر و کولتور یان هیچى کردبێ بۆ هونەر و کولتور تەنها پێدانى چەند دینارێک یان چەند دۆلارێک کە وەک سواڵ دەیبەخشێت بە هونەر و هونەرمەندەکان, ئیتر دەبێت هۆکارى بوونى ئەم بەرپرسانە چی بێت لە ناو کار و چالاکیە هونەریەکاندا, کە لە بنەڕەتدا هەموومان دەزانین ئەوان چۆن بیردەکەنەوە وە هەڵسوکەوتیان چۆنە لەگەڵ هونەرمندان و کایەى هونەر و کولتورى بە گشیى. ئامەدە بوونى ئەم پالەوانە فریادڕەسانە لە ناو نمایشە هونەریەکاندا بەم شێوەیە کە هەموو ساڵێک لە زیاد بووندایە چ سودێکى بۆ هونەر و کولتور هەبووە؟ ئەم پرسیارە سادەیە دەبێت بە ڕاستى لە خۆمان بکەین ئێمەى هونەرمەندان و ڕۆشنبیران ئایا ڕەوشى هونەر و کولتور بەرەو پێشەوە چووە لە سایەى ئەم پاڵەوانەنادا؟ ئایا کڕینى کارى هونەرى زۆربووە و هونەرمەندەکە لەیەکەم ڕۆژى کردنەوەى پێشانگاکەیدا زۆربەى کارە هونەریەکانى فرۆشتوە؟ توانیویانە بازار دروست کەن بۆ هونەر یان هاتوون چێژ لە هونەر و کولتور ببینن و بیریان فراوان کەن,

گەر وایە ئەى بۆ حاڵمان بەم شێوەیە بۆ ئەوەندە هەژارین لە سەر ئاستى هونەرى و کولتوریدا وە بۆ ئەوەندە هەژارین لە سەر ئاستى هۆڵ و کەرەسە و پێداویستى هونەرى و پەروەردەى هونەریدا.

کەواتە دەبێت کێشەکە لەکوێدا بێت؟ بوونیان لە ناو هونەر و هونەرمەنداندا چیە؟ ئەو پەیوەندیە نهێنیە چیە لە نێو ئەم دوو جەمسەرە دژ بەیەکە وە بە تایبەتى لەم کاتەدا کە کولتور و هونەر پێیدا تێدەپەڕێت؟ ئایا ئەم پەیوەندیە نا تەندروستە زەقە لە کوێیەوە سەرچاوەى گرتوە ئایا تەنها ئەوەیە کە ئەم میراتیە لە بەعسى فاشستەوە بۆمان ماوە و نابێت دەست بەردارى ببین وە مەحاڵە بتوانین ئەم پەیوەندیە بشکێنین و جیاى کەینەوە لە نێوان بەرپرسى حکومى و حیزبى و هونەر و کولتور.

بە باوەڕى من کولتورى براگەورە ئەو کولتورەیە کە ئێمە ناتوانین بەبێ براگەورە هیچ هەنگاوێک بنێین هەموو کار و چالاکیە هونەریەکان دەبێت براگەورەکان دەست خۆشیمان لێبکەن و ڕەزامەند بن بەو هونەرەى کە ئێمە نمایشى دەکەین,

بە بێ ئەوان واتا براگەورەکان ئێمە ناتوانین هیچ بکەین بوونمان و هونەرمان و کولتورمان پەیوەستە بە بوونى ئەوانەوە, هیچ کارێک و چالاکیەک بەبێ ڕەزامەندى براگەورەکان نابێت وە ناکرێت, دەبێت ئەم هونەر و کولتورە بچێتە خزمەت براگەورەکانمان و سیستمەکەیان  بەهێزتربکات و تەمەنى براگەورەکانى پێدرێژبکات و مێژووى هونەر و کولتور لە رێگەى ئەوانەوە بنوسرێت و بناسریتەوە.

بە پێجەوانەوەش ئەو هونەرەى کە ناچێتە ژیر سایەى براگەورەکانەوە و ئەوان بوونیان نییە لە ناو ئەم کار و چالاکیانەدا وە هیچ دەورێکى مادى و معنەویان  نابێت وەک فریادڕەسێکى پاڵەوان بە مقەستێکى تیژەوە لەبەردەم نمایشەکاندا ئیتر ئەم هونەرە دەچێتە خانەى دژ و دوژمنەوە کە مەترسى گەورەى لێدەکرێت وەک هونەرێکى ڕووخێنەر دەردەکەوێت و دژى هەموو عادەت و تەقالیدێکى سونەتى ناو کۆمەڵگەبێت و دەبێتە هۆى دروست بوونى پرسیارى تازە لە فۆرمى تازەدا کە نامۆبێت بەو کۆمەڵگەیە کە ئەوان نەخشەیان بۆ کێشاوە ئیتر هەتاهەتایە نەفرەتى لێدەکرێت و توڕیدەدەن و پشت گوێى دەخرێت و دەبرێتە خانەى پەراوێزخراوەکانەوە.

تێبینى :-  لەم نوسینەى سەرەوە باسى دەورى هونەرمەندان و ڕۆشنبیرانم نەکردوە کە ئەوان جۆن مامەڵە لەگەڵ کولتورى براگەورەدا دەکەن و ئەوان چەند توانیویانە ئەم کولتورە کە لە بەعسى فاشستەوە بۆمان ماوەتەوە پەرەى پێبدەن و بیهێڵنەوە و بەرگێکى کوردى شۆرشکێرى لەبەرکەن وە ئەو بیرو باوەڕە بلاوکەنەوە کە هونەر و کولتور دەبێت بەم چۆرەبێت ناکرێت چۆرێکى تربێت,

لە نوسینى داهاتودا بە وردى و ڕوونى باس لە دورى هونەرمەند و هونەرمەندانى سەر بەم کولتورە دەکەین کە چ دەورێکى خراپیان هەبووە بۆ مانەوەى ئەم میراتیە ناشرینە دزێوە وە هۆکارەکانیشى دەخەمە ڕوو کە جۆن لە ئیستادا بووە بە مۆدێل و پێشبرکێ چ هونەرمەندێک دەتوانێت زۆرترین بەرپرسى حکومى و حیزبى بانکێش کات بۆ نمایشەکەى.

وە بە تایبەتى پاریزگارى سلێمانیم هەڵبژاردووە وەک نموونە بۆ ئەم کیسە کە ئەو توانیوێتى دەورى پاڵەوانى فریادڕەسى هونەر و کولتور ببینێت لە جوانترین نمایشى پێرفۆمانسدا.

وە دڵنیام ئەم کولتورە کولتورى براگەورە لە هەولێر و دهۆک و سەرجەم شار و وڵاتانى ڕۆژهەڵاتى ناوەڕات بوونى هەیە وە بووە بە دیاردەیەکى ڕۆژان لە ناو کایەى هونەر و کولتوردا.

کە دەبێت ئێمەى هونەرمەند و ڕۆشنبیر لەسەر ئەم دیاردەیە قسە بکرێت, ئیتر نەبێت بە بابەتێکى شەخسە تەسک کە تەنها بۆشکاندنى یەکتر بەکار دەهێنرێت و هیچى تر, بۆیە دەبیت ئەم بابەتە بە هەند وربگیرێت و شیکارى بۆ بکرێتوە کەس بە شەخسى وەرى نەگرێت و پێى قارس نەبێت بەلکو بتوانین جارەسەرى بۆ بدۆزینەوە وە لە ژێر هەیمەنەتى برپرسە حکومى و حیزبیەکان دەریهێنین و ئۆتۆنۆم بێت.

هەندێ وێنەم لە چەندین واڵ و پەیچێکەوە وەرگرتوە کە پارێزگار هەستاوە بە کردنەوەى چالاکیەکان تکایە بە شخسى وەرنەگیرێت چونکە خۆتان باگێشى پاریزگار و بەرپرسە کحومى و حیزبیەکانتان کردوە وێنەکەتان بڵاو کردۆتەوە بۆیە هیوادارم کەس دڵگران نەبن . 
زامۆئا داراغا. 2020